Üretim maliyeti, endüstriyel işletmelerde, maliyet kalemlerinin ilk sıralarında yer alıyor. Makina amortismanı, işçilik, bakım, ıskarta, sarf malzeme gibi maliyetlerin azaltılması işletmelere rekabet avantajı sağlıyor. Bu blog yazımızda sürdürülebilirliğin yolu olarak üretim maliyeti ve riskin azaltılması için yapılması gerekenleri anlatıyoruz.
Teknolojinin şekillendirdiği iş dünyasında yazılım tüm sektörlerde süreçlerin hızlı ve kolay yürütülebilmesini sağlıyor. Sektörler için alternatif değil zorunluluk halini alan yazılım özellikle hızla gelişen ve yenilenen üretim sektöründe süreçlerin sağlıklı yürütülmesine büyük katkı sağlıyor. Mevzuatlara uyumlu çalışma konusunda da avantaj sağlayan yerli yazılımlar modern üretim işletmelerinde temel ihtiyaçların başında geliyor. Mamul çeşitleri ve rekabetin arttığı koşullarda yazılım aracılığıyla genel üretim maliyetlerinin doğru tespit edilmesi ve isabetli kararlar alınması mümkün oluyor. Yazılımın gücünden yararlanırken birkaç noktada da özenli olunarak üretimde maliyet ve risk azaltılabiliyor.
Üretim maliyeti nedir?
Üretim sürecinde tüketilen tüm kaynakların maliyetinin toplamını ifade eden üretim maliyeti; direkt malzeme maliyeti, direkt işçilik maliyeti ve üretim giderleri olarak üç gruba ayrılıyor. Direkt malzeme maliyeti, bitmiş ürünün bir parçası haline hammadde maliyeti anlamına geliyor. İşçilerle ilgili maliyetler direkt işçilik maliyeti olarak sayılıyor. Üretim giderleri ise doğrudan malzeme veya işçilik maliyeti olmayan imalat maliyetlerini kapsıyor. Genel olarak üretim maliyeti unsurları enerji, malzeme ve hammadde, yönetim ve organizasyon, iş gücü, makine ve teçhizatlar ve iş alanından oluşuyor.
Üretimde maliyeti ve riski azaltmak için ne yapmak gerekiyor?
Maliyet kalemlerinin kontrol edilebilme seviyesi risk seviyesinin göstergesi oluyor. Dolayısıyla üretim maliyeti unsurlarında yapılan iyileştirmeler üretim maliyeti azaltma ile birlikte riskin de en aza indirilmesini sağlıyor. İyileştirme için şu yöntemleri uygulamak gerekiyor:
- Pareto Analizi (80/20) :Endüstriyel işletmelerde maliyet kalemlerinin detaylarıyla incelenmesi ve analiz yapılması gerekiyor. Bu noktada Pareto Analizi devreye giriyor. İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto’nun gelir dağılımının eşitsizliğini göstermek için oluşturduğu bir matematiksel formüle dayanan 80/20 kuralı, doğru ve verimli kullanım için yol gösterici oluyor. Bu kural iş dünyasında şu prensibe dayanıyor: “Tüm müşterilerin yüzde 20’si, toplam kârın yüzde 80’ini oluşturuyor.” Kuralı üretim sektöründe şöyle açıklayabiliriz: Yüzde 80 oranındaki defolu ürünler yüzde 20’lik hatalardan kaynaklanıyor. Bu hataların ortaya çıkmasıyla defo oranlarını düşürmek mümkün olabiliyor. Üretimde karlılık için proses kontrol süreçlerinde de Pareto Analizi baz alınıyor.
- Konsinye mal alma: Konsinye sözcüğü satıcının, mallarının ederini satış yapıldıktan sonra almak üzere yaptığı satış anlamına geliyor. Sattıkça ödeme yapılan bu yöntem üretim sektöründe ilk madde ve malzemenin konsinye mal olarak alınması şeklinde gerçekleştirilebiliyor.
- Tam zamanında: Japon Kanban sisteminin türevi olan JİV (tam zamanında) üretimi ve verimliliği artırmak için geliştirilen envanter stratejisi olarak uygulanıyor. Stoksuz üretim, minimum stokla üretim şekline dayanan bu sistem israf proseslerin gün ışığına çıkmasını ve yalın üretim için gerekli koşulların oluşmasını sağlıyor.
- Planlı makine bakımı: Planlı bakım olası makine duruşlarını engelleyerek üretim prosesinin aksamasının önüne geçiyor. Bu sayede maliyette tasarruf sağlamak mümkün oluyor. Planlı bakımla birlikte ileri teknolojili makinelerin kullanılması da önem taşıyor.
- Enerji tasarrufu yapmak: Enerji faaliyetlerinin üretim maliyetlerini etkileyen önemli bir kalem olduğunu göz önünde bulundurarak elektrik motorlarında kullanılan akıllı kontrol sistemleri (sürücülü sistemler) kullanmak, ışığa duyarlı aydınlatma sistemleri ve enerji tasarruflu sistemler kullanmak önem taşıyor.
- Fason üretim: Bir üretici firmanın bir başka markaya o marka adına ürün üretmesi olarak ifade edebileceğimiz fason üretim, üreticinin kapasitesini dolduramadığında, zarar etmemek için başvurduğu bir yöntem olarak sıklıkla kullanılıyor. Fason üretim yaptıran firma, resmi izin ve testler gibi başvuruları yapmak zorunda olmadığı için ürünün kendisi ve pazarlamasına yönelik çalışmalara yoğunlaşabiliyor. Fason üretim sayesinde resmi prosedür ile ilgilenmeyip zaman kazanan üretici üretim maliyetlerini de önemli ölçüde azaltabiliyor.
Üretim süreçleri sektörün tabiatı gereği çok aşamalı gerçekleşiyor. Aşamaların en az maliyetle geçilebilmesi için teknolojinin itici gücünden faydalanmak gerekiyor. İnsan gücünün odak noktasında olduğu üretim sektöründe yazılımların tüm aşamaların bütünleyici parçası olduğunun bilinciyle yazılımları aktif olarak kullanmak kritik önem taşıyor.
Kaynak: https://www.logo.com.tr/blog/blog-detay/uretimde-maliyet-ve-risk-nasil-azaltilir
