GİB tarafından güncellenen son Tebliğ’e göre 1 Temmuz 2019’da zorunlu hale gelecek olan e-İrsaliye uygulaması son dönemde adından sıkça söz ettiriyor (Tebliğ’e tıklayarak ulaşabilirsiniz). Biz de bu yazımızda, oldukça ivmeli bir çıkış yakalayan e-İrsaliye nedir, ne değildir, anlatmaya çalışacağız. Öncelikle irsaliye; herhangi bir malın hareketini takip etmeye yönelik bir belgedir. Elektronik irsaliye ise fiziksel olarak hazırlanmış tüm irsaliyelerin dijital ortama aktarılması olarak da tanımlabilir.
e-İrsaliye’yi komplike tanımlarla karmaşıklaştırmadan uygulayabilirsiniz. Uygulama çok basit. Bugün kağıt irsaliyenin kuralı ne ise e-İrsaliye’de de aynı kurallar geçerli aslında. İrsaliye’yi çarpanlarına ayırdığımızda ise karşımıza 2 tip irsaliye çıkıyor.
Taşıma İrsaliyesi
Sevk İrsaliyesi
Yani bizim e-İrsaliye dediğimiz şey aslında daha çok sevk irsaliyesi.
Sevk irsaliyesi nedir, genel bir tanımla başlayalım. Malı düzenleyen ve malın alıcısı firmanın tüzel kişilik bilgilerinin, malzemenin adının, cisminin ve birim adedinin yazdığı alanların olduğu bir belgedir. Opsiyona göre tutar miktarı da yazılabilir. e-İrsaliyeyi her iki taraf düzenleyebilir. e-Fatura’ya baktığımızda durum farklı. e-Fatura’yı sadece hizmeti veren taraf düzenler. Yani bir kitabı X firması satıyorsa, faturasını yine X firması düzenlemek zorundadır.
Türkiye’de İrsaliyenin Başarı Takip Oranı %3
e-İrsaliye’nin çıkış noktası da bu aslında. Elektronik İrsaliye’ye geçişteki amaç, mal hareketini kolayca takip edebilmek. Yani bugün Türkiye’de olmayanı gerçekleştirmek. İrsaliyedeki mal hareketinin denetimi sağlayan zabıtalar, trafik polisleri, Ulaştırma Bakanlığı memuru, jandarma e-İrsaliye uygulamasında da aynı denetimi yapmaya devam edecek. Bu denetimdeki tek fark ise tabletlerle entegre olarak dijital ortamda gerçekleşmesi.
e-İrsaliye Nasıl Gönderilir?
e-İrsaliye gönderebilmek için her iki tarafın da sisteme kayıtlı olması gerekir. Fakat taraflardan biri e-İrsaliye kullanıcısı olup diğeri değilse e-irsaliye gönderilemez. e-Arşiv ya da kağıt (sevk irsaliyesi) üzerinden irsaliye gönderimi yapılabilir.
Yolda Denetim Nasıl Sağlanacak?
Denetim tabletlerle olacak. e-İrsaliye’nizi oluşturup > GİB’e gönder butonuna bastınız; belgenin üzerinde bir karekod belirerek, tüm denetim bu karekod üzerinden yapılacak. Yani bu noktada kullanıcı olarak sizin sarf ettiğiniz ekstra bir efor söz konusu olmaz ve iş süreçleriniz sekteye uğramadan devam eder.
İrsaliyenin üzerinde bulunan dijital karekod ile GİB’e gönderilen irsaliyeye anında erişim sağlanabiliyor. Tabii radikal bir değişim her alanda olduğu gibi bu alanda da hızlı olmayacaktır. O nedenle sağlıklı bir denetim süreci için irsaliyenin bir nüshasını araca vermek şart.
Malın Ulaştığı Yer, Dijital Altyapıya Sahip Değilse Ne Olacak?
Bu noktada kağıt irsaliye düzenlenebilir. Fakat 48 saat içerisinde dijitale aktarılması gerekir.
GİB’in Başarı Yanıtı 30 Saniye
Elektronik irsaliyeye GİB’den başarı yanıtı gelmeden araç depodan çıkabilir mi? Hayır. GİB’den başarı yanıtı alınmadan araç hareket edemez fakat endişelenmeyin çünkü başarı yanıtı 1 dakikanın altında. Dolayısıyla bu durum sizde zaman kaybına neden olmayacak. Yani siz kahvenizi yudumlarken başarı yanıtını kolayca almış olacaksınız.
e-İrsaliye’de Ret Senaryosu
e-İrsaliye ret senaryosunda, mal sevkiyatı başladıktan sonra karşı taraf ret veremez. Yani ret sadece fiili sevkiyat başlamadıysa verilebilir. Araç henüz yola çıkmadıysa yanlış/eksik hazırlanan irsaliyeler alıcı tarafın ret vermesiyle iptal edilip, tekrar hazırlanabilir fakat hizmeti veren tarafın kendi kendine e- İrsaliye’yi iptal etmesi mümkün değildir. Karşı taraftan ret verilmesini talep etmelidir. Fiili sevkiyattan sonra ret verilen tüm senaryolar yok hükmündedir.
Kaynak: https://www.foriba.com/tr/sevkiyat-sureclerinde-dijital-devrim/
