Özellikle 40'lı yaşlarda olanlar bilir 1990'lardan sonra dünyada çok ciddi bir teknolojik dönüşüm geçirdik. Bu dönem içinde hem insanların üretkenliklerini arttıran hem de başka pek çok şeye vesile olan pek çok yeni teknoloji ile tanıştık. Örneğin Microsoft Excel insanların ve şirketlerin planlama ve güncel işleri takip yeteneklerinde çığır açarken akıllı telefonlar insanlara her an ulaşabilir olmanın kapılarını araladı. Google gibi arama motorlarının katkısı, ERP paketleri, online eğitim vs aslında çok ciddi bir dönüşüme girdik. Belli bir noktadan sonra da teknoloji ve innovasyon bir alışkanlık haline dönüşüyor ve daha büyük değişimleri de beraberinde getiriyor.
Bu dönem süresinde ise Türkiye daha çok teknoloji kullanımında öne çıkarken teknoloji geliştirme konusunda pek da üretken olamadı. Aynı üretken olamama para kazanma şeklini de etkiledi ve ranta dayalı bir ekonomide toprak alıp satarak, inşaat yaparak para kazanma dönemine geçildi. Üretken olmayan ortamlarda bu tarz faaliyetler ne yazık ki sürdürülebilir olmadı ve tekrar anladık ki bireyleri kendini geliştirmeyen ülkelerin aslında para kazanması zordur. Diğer taraftan işverenler için ise ucuz iş gücüne dayalı üretim yapmanın uzun vadede şirketlerin teknoloji yatırımlarına gitmemeleri ya da yapılan yatırımların da verimsiz olmasına yol açtı.
Dünyadaki teknolojideki gelişimler ayrıca bireyleri ve şirketleri de değiştirdi. Ekonomide ise para daha az insanın elinde toplanırken milyarlarca dolarlık cirolar çok az sayıda insanla yapılabilir duruma geldi. Normalde biraz rahat ve temel gözüken Avrupa bile yeni trendleri yakaladı. Bizim ise durumumuz biraz sıkıntılı ama bizde de çoğu millette olmayan bir özellik var o da tutku. Tutku şu ana kadar saçma şeylere yönlendi ama bu tutkuyu doğru yönlendirebilirsek 10 yıl sonrasına hazırlanabilir.
Gelelim 10 yıl sonrasının getirdiklerine ve neler yapabileceğimize:
Şirket Yapıları
Dünyada artık verimli şirket yapıları az sayıda insan ve yüksek teknoloji ile ciddi anlamda iş yapabilen üretken yapılara döndü. Bu yapılarda pek çok zeki insan iyi bir sistem içinde hem işin gerektirdiği şeyleri yaparken hem de bir üniversite gibi çalışan yapılara dönüştü. Bugün Google gibi şirketler dışarıdan bakarsanız aslında pek çok üniversiteden daha çok makale çıkartırken diğer taraftan da ciddi katma değer ve para kazanan şirketlere dönüştü. Ancak bu şirket yapılarını hazmetmek kolay değil. Bu şirket yapıları çalışanı maaşlı köle gibi gören ne dediysem o yapılardan çok uzak. Bu yapılar pek çok zeki insanı bir arada çalıştırabilmenin zorluklarını çeken, ciddi anlamda otonomi ve deneysellik barındıran oldukça da çevik yapılar. Çoğu şirket patronu biz gelecekte Google olacağız diye hayal kurarken diğer taraftan çalışanın mesaisinin çok sıkı takip edildiği mikro yönetim yapılmaya çalışılan yapıları işletmeye çalışır. Ancak yeni düzenin şirket yapısı çalışanlara çok ciddi değer veren ve gerekirse bazı kaprislerini de çeken ancak şirketin kendisi gelişirken çalışanına da çok şey katan yapılara dönüştü. Bu tür yapılarda insan kaynaklarından ofis işlerinin otomasyonuna kadar pek çok şey dijitalleşme ve sürekli iyileştirme üzerine kurulu.
Kaynak Kullanımı
Teknoloji ile beraber kaynaklara ulaşım da kolaylaştı. Bugün dünya bir iş gücü havuzuna dönüşüyor ve belli bir ülke vatandaşı olmanın getirdiği avantaj ya da dezavantajlar yavaş yavaş kalkmak üzere. Özellikle uzaktan çalışma ve çoklu lokasyonlarda verimli çalışabilme yetenekleri bu konuda yatırım yapan ülkeleri ölçeklenebilirlik ve kur risklerine karşı korunma konusunda çok iyi yerlere getirebilir.
Teknolojik Trendler
Artık her iş biraz daha teknolojinin daha ön planda olduğu şekle dönüşmeye başladı. Yani eskiden teknolojiyi işin merkezine yakın yerlerde görmeyen zihniyeti artık sürdürmek mümkün değil. Çünki eskiye göre teknoloji çok daha fazla fark yaratabiliyor ve şirketler arasındaki uçurum çok hızlı açılabiliyor. Popüler teknolojiler ise endüstri 4.0, makine öğrenmesi, derin öğrenme gibi yetenekler, bulut üzerinde geliştirilen platformlar ve biraz çivisi çıksa da mobil teknolojiler. Burada bir işi verimli yapmak için teknoloji, süreç oluşturma ve iyileştirme yeteneği, ölçeklenebilirlik yeteneği ve işe uygun insan kaynağı oluşturma gibi temel işlerin eşgüdümlü yapılması önem kazanıyor. Teknoloji çok hızlı değiştiğinden belli bir teknolojide uzmanlıktan çok adapte olma yeteneği ve değişime açıklık çok daha önem kazanıyor. Teknoloji beraberinde çevikliği de getiriyor. Özellikle yazılım seköründe geçerli olan çevik olma yeteneği aslında iş süreçlerine de giriyor.
Yetenekler
Artık birden fazla alanda uzmanlaşmak tek alanda uzmanlaşmaktan daha değerli. Bir alanda yüzde 95 uzman olmak yerine iki alanda da yüzde 80’ler pek çok anlamda sizi öne çıkartıyor. Çünki işlerin katma değeri artıyor ve çok daha verimli yapılar oluşuyor birden fazla olan yeteneklerde. Örnek verecek olursak makine öğrenmesi, derin öğrenme gibi kavramlar aslında matematik ve yazılım bilgisi gibi iki ayrı yeteneğe hitap ediyor. Her zaman kıt olan ve bir senteze ihtiyaç duyulan şeyler artık eskisine göre daha değerli.
Bu yazdığım temel maddeler aslında gelişimde dikkat etmemiz gereken yeni trendler. Burada iki temel görev var. Bir tanesi şahıslara düşüyor. Yani bu yeni dünyayı anlayıp ona göre hayat felsefelerini, iş yapma şekillerini evirmeleri gerekiyor. Diğer görev de devletlere düşüyor. Onu da bir bahçe örneği ile anlatırsak eğer bahçede iyi ağaçları büyütürseniz onlar diğer ağaçları da korur, diplerinde yeni yeni ağaçlar büyür. Ancak kötü olan otları büyütürseniz asıl büyümesi gereken küçük fidanlar yaşama şansını kaybederler. Devletlerin de görevi liyakat esasına dayalı kadrolarla bu dönüşümü anlayan şirketleri, oluşumları desteklemeleri. Şu ana kadarki problem biraz bu kaynakların tam verimli aktarılamaması, aktarılması gereken yerler yerine yabani otlara gitmesiydi. Bundan sonra bu işlerin değişeceğine inanıyoruz.
Yazan: Deniz Tosun
